Kamu İhale Hukuku
Ülkemizde Kamu ihalesi konusu 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile düzenlenmiştir. Devlet kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenecek olan ihalelerin ilke ve süreçleri bu kanunla düzenlenmiştir.
4735 sayılı kanunla ise Kamu İhale Sözleşmeleri düzenlenmiştir. Bu kanunda kamu ihalesi sözleşmelerinin süreç ve işlemlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.
Ayrıca kamu ihalesine ilişkin uluslararası ve uluslarüstü çeşitli hükümler vardır:
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu(UNCITRAL)’na Türkiye üye değildir. Fakat 4735 sayılı İhale Kanunu hazırlanırken bu kuruluşun yayınları dikkate alınmıştır.
1994 tarihli, kamu ihalesine ilişkin Dünya Ticaret Örgütü (WTO) sözleşmesi. Türkiye 26 Mart 1995’ten beridir Dünya Ticaret Örgütü üyesidir. Neredeyse bütün WTO sözleşmeleri çok taraflıdır. Kamu ihalesine ilişkin anlaşma, üyelerin imzasını gerektirmeyen nadir sözleşmelerden biridir. Türkiye imzalamamıştır. Çoğu gelişmiş ülke bu anlaşmayı imzalamıştır.
Avrupa Birliği Direktifleri: 2004/18/EC ve 2004/17/EC sayılı direktifler doğrultusunda Bakanlar Kurulu 2008/14481 sayılı kararıyla, Kamu İhale Kanunu’nda uygun değişiklikleri gerçekleştirmişlerdir.
Yetkili Kurumlar
Kamu İhale Kurumu esas düzenleyici yetkilidir. Özellikleri:
Yönetim ve muhasebe açısından özerk,
Görevlerini yerine getirirken bağımsız,
İlke, prosedür ve aşamaların hayata geçirilmesi içi atanmış ve yetkilidir.
Kanunun Öncelikli İlkeleri
Sözleşmeyi gerçekleştiren kuruluşlar, ihalelerin 4734 Kamu İhale Kanunu’na göre ve kanunla uyumlu olarak gerçekleştirilmesinden sorumludur. Kanunun 5. Maddesine göre kamu ihalesini gerçekleştiren kamu kurumları şu ilkelere tabidir:
Saydamlık
Rekabet
Eşit davranma
Güvenilirlik
Gizlilik
İdare gözetimi
İhtiyaçların uygun ve hızlı giderilmesi
Kaynakların verimli kullanımı
Ürün, hizmet ve işlerin satın alınması arasında kabul edilebilir bir doğal bağlantı olması aynı ihale uygulamasının güçlendirilmesi için gereklidir.
4734 sayılı kanuna göre belli başlı ihale metotları iki tanedir:
Açık ihale
Kapalı ihale
Yeterli bütçe ayrılmadığı sürece ihale süreci başlatılmamalıdır.
Belirli Kuruluşların Düzenlenmesi
Aşağıdaki kuruluşlar özel düzenlemelere bağlıdır:
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve hisseleri kısmen veya tamamen bu fona ait olan bankalar
4603 sayılı kanun kapsamında olan bankalar
Devletin sahip olduğu banka olan Halk Bankası
Sermayesinin %50’sinden fazlasının doğrudan veya dolaylı olarak yukarıda belirtilen bankalardan birine ait olduğu şirketler